Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością to jedna z bardziej popularnych form prowadzenia działalności gospodarczej w naszym kraju. Często wspólnicy takiej spółki sami czynnie uczestniczą w jej rozwijaniu i prowadzeniu bieżącej działalności. Oczywistym jest bowiem, że „samo się nie zrobi”. Praca musi być przez kogoś wykonana. Jednocześnie większość przedsiębiorców dąży do obniżenia kosztów i optymalizowania opodatkowania (wszystko oczywiście w granicach dopuszczonych prawem). Warto w takiej sytuacji zastanowić się, w jaki sposób wspólnik może wspierać spółkę swoją pracą lub usługami i na jakiej podstawie może otrzymywać należne za to wynagrodzenie.
Wynagrodzenie wspólnika
Wspólnik oczywiście może pracować na rzecz spółki bez wynagrodzenia i wartość takiej pracy nie powinna być opodatkowana jako świadczenia nieodpłatne, albowiem ostateczną korzyść z tej pracy osiąga właśnie sam wspólnik (tak wynika z orzecznictwa sądowego). Jednak warto mieć na uwadze, że wynagrodzenie za pracę/usługi świadczone przez wspólnika na rzecz spółki stanowi dla spółki koszt uzyskania przychodu i tym samym obniża jej dochód do opodatkowania. Niższa będzie też dywidenda i tym samym podatek wspólnika z niej wynikający. Zatem wypłacając wynagrodzenie wspólnikowi za jego pracę czy usługi świadczone na rzecz spółki unikamy podwójnego opodatkowania. Oczywiście wspólnik również musi opodatkować swoje wynagrodzenie, a jego wysokość zależy od formy jego współpracy ze spółką. Przyjrzyjmy się temu więc bliżej.
Spis treści:
Wspólnik jako członek zarządu
Wspólnik, który jednocześnie zostaje powołany do zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością ma kilka opcji do wyboru.
Powołanie członka zarządu
Po pierwsze nie musi on wiązać się ze spółką żadnym stosunkiem obligacyjnym (umownym); jako członek zarządu może pracować na rzecz spółki wyłącznie na podstawie powołania, czyli uchwały zgromadzenia wspólników, którą został wyznaczony na członka zarządu spółki.
Tą samą lub odrębną uchwałą wspólnicy mogą jednocześnie określić należne z tego tytułu wynagrodzenie oraz inne świadczenia dodatkowe. Takie wynagrodzenie może być ustalone w stałej, regularnie wypłacanej kwocie lub może być uzależnione od osiąganych wyników, może obejmować różnego rodzaju premie, prowizje, nagrody (uchwała powinna wówczas wskazywać sposób ich naliczania). Można przyznać członkowi zarządu także inne świadczenia (np. dodatkowe ubezpieczenie na życie, prawo korzystania z samochodu itp.).
Wynagrodzenie z tytułu powołania
Wynagrodzenie członka zarządu wynikające wyłącznie ze stosunku organizacyjnego (powołania) podlega opodatkowaniu PIT według zasad ogólnych (wg skali, czyli w 2024 r.: 12% i 32%), natomiast nie stanowi ono tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych. Członka zarządu powołanego mocą uchwały i pobierającego z tego tytułu wynagrodzenie należy jednak zgłosić do ubezpieczenia zdrowotnego (i opłacać składkę zdrowotną).
Umowa z członkiem zarządu
Drugą opcją jest związanie członka zarządu ze spółką stosunkiem obligacyjnym, czyli mówiąc prosto umową. Może to być umowa o pracę, umowa zlecenia czy kontrakt menadżerski. Wówczas istnieją równolegle dwa stosunki łączące strony: organizacyjny – na podstawie powołania i obligacyjny – na podstawie umowy.
Wynagrodzenie z tytułu umowy
Wynagrodzenie członka zarządu wypłacane na podstawie umowy o pracę podlega wszelkim zasadom opodatkowania i oskładkowania właściwych dla stosunku pracy. Przy umowie zlecenia czy kontrakcie menedżerskim sprawy mają się podobnie. Wynagrodzenie z umowa umowy zlecenia czy z kontraktu menedżerskiego traktowane są z podatkowego punktu widzenia jako przychody z działalności wykonywanej osobiście i opodatkowane są według skali.
Jeżeli chodzi o składki na ubezpieczenie społeczne, to obowiązkowo trzeba opłacać składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe (z wyjątkiem sytuacji, gdy członek zarządu ma także inny niż umowa ze spółką tytuł do ubezpieczeń, z którego składki są opłacane co najmniej od kwoty minimalnego wynagrodzenia). Składki na ubezpieczenie chorobowe mogą być opłacane dobrowolnie. Członek zarządu spółki, którego łączy z nią umowa zlecenia lub kontrakt menedżerski podlega także obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu.
Wspólnik jako przedsiębiorca świadczący usługi dla spółki
Wspólnik spółki z ograniczoną odpowiedzialnością może również świadczyć różnego rodzaju usługi na rzecz spółki jako odrębny przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą (niezależnie od tego czy jest równocześnie członkiem zarządu tej spółki). Taka forma współpracy wymaga oczywiście zawarcia stosowanej umowy pomiędzy spółka, a wspólnikiem.
Usługi mogą mieć różny charakter. Przykładowo może on dostarczać materiały lub jakieś wyroby towary potrzebne spółce do jej działalności, może świadczyć usługi programowania, usługi księgowe, prawne, marketingowe lub, doradcze. Wachlarz możliwości jest szeroki i zależy od możliwości, umiejętności, wykształcenia i doświadczenia wspólnika oraz zapotrzebowania spółki.
Opodatkowanie wspólnika świadczącego usługi dla spółki
Opodatkowanie wspólnika w tym przypadku może być różne:
- skala podatkowa,
- podatek liniowy lub
- ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.
Wybór zależny jest od indywidualnych czynników.
Na pierwszy rzut oka ryczałt wydaje się być korzystny z uwagi na wysokość opodatkowania, ale warto zwrócić uwagę, że tylko dla tych, którzy nie mają żadnych lub niewielkie koszty prowadzenia działalności. Podatek liniowy lub skala może okazać się lepsza dla tych, których koszty działalności są odpowiednio wysokie.
Oskładkowanie takich usług jest pochodną wielu czynników (czy wspólnik jest początkującym przedsiębiorcą i korzysta z preferencyjnych składek, czy jest emerytem, czy opłaca tzw. pełny ZUS), a składki zdrowotne są pochodną m.in. wybranej formy opodatkowania. Warto dobrze przeanalizować wszelkie opcje na początek, aby wybrać najbardziej optymalną formę.
Usługi związane z zarządzaniem – uwaga!
Warto w tym miejscu jedynie podkreślić, aby przy tej formie współpracy wspólnika ze spółką, tj. świadczenia usług przez wspólnika prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą, unikać usług związanych z zarządzaniem.
Organy podatkowe stoją bowiem na stanowisku, iż usługi zarządzania spółką nie stanowią formy pozarolniczej działalności gospodarczej, a działalność wykonywaną osobiście z wszelkimi podatkowymi tego konsekwencjami.
Oznacza to konieczność opodatkowania wynagrodzenia według skali i opłacania składek ZUS i zdrowotnej tak, jak w przypadku działalności wykonywanej osobiście. Wprowadzając w zakres usług jakąś formę zarządzania, można stracić szanse na optymalizacje podatkowo-składkowe, które są możliwe do osiągnięcia przy takiej formie współpracy.
Powtarzające się świadczenia niepieniężne, czyli art. 176 k.s.h.
Zgodnie z art. 176 kodeksu spółek handlowych wspólnika można zobowiązać do powtarzających się świadczeń niepieniężnych. Rodzaj i zakres takich świadczeń musi być określony w umowie spółki. W tym miejscu od razu należy zaznaczyć, że nie ma opcji na włączenie takich postanowień do umowy spółki zawieranej w systemie S24. Umowa przewidująca zobowiązanie wspólnika do powtarzających się świadczeń musi więc być zawarta u notariusza, zatem trzeba wziąć pod uwagę wyższe koszty operacyjne związane z wyborem tego wariantu.
Dalej przepis wskazuje, iż wynagrodzenie wspólnika za takie świadczenia nie może przewyższać cen lub stawek przyjętych w obrocie i ma być wypłacane przez spółkę nawet w przypadku, gdy sprawozdanie finansowe nie wykazuje zysku.
Trzeba więc zadbać o właściwe udokumentowanie zastosowanych stawek wynagrodzenia wypłacanego wspólnikowi, o prawidłowy dobór i opisanie w umowie spółki powtarzalnych świadczeń wspólnika, a także o skrupulatnym dokumentowaniu realizacji tych świadczeń, aby w razie kontroli móc wszystko wykazać.
Wynagrodzenie wspólnika wynikające z takich powtarzających się świadczeń niepieniężnych jest traktowane jako przychód z innych źródeł i opodatkowane według skali, przy czym spółka nie ma obowiązku odprowadzania zaliczek na podatek w ciągu roku podatkowego.
Wówczas, wspólnik rozlicza podatek w ramach zeznania rocznego z uwzględnieniem PIT-11 wystawionego przez spółkę. Biorąc pod uwagę stawki podatku PIT (w 2024: 12% i 32%) oczywistym jest, że opcja ta będzie atrakcyjna podatkowo tylko wówczas, jeżeli suma świadczeń nie będzie przekraczała 120 tys. rocznie (przy założeniu, że jest to jedyne źródło dochodu wspólnika opodatkowane wg skali).
Rozwiązanie to przyciąga zainteresowanie przedsiębiorców z uwagi na to, że wynagrodzenie wspólnika nie podlega ani oskładkowaniu na ubezpieczenie społeczne ani obowiązkowi zapłaty składki zdrowotnej, przynajmniej wg stanu prawnego na dziś2024 r.
Wynagrodzenie dla wspólnika a estoński CIT
Spółki, które zdecydowały się na opcję tzw. estońskiego CIT, rozważając sposób sformalizowania współpracy ze wspólnikiem muszą wziąć również pod uwagę kwestie ograniczeń wynikających z przepisów o podatku od osób prawnych, aby nie wpaść w pułapkę opodatkowania tzw. ukrytych zysków.
W przypadku, gdy wspólnik jest jednocześnie członkiem zarządu spółki i z tego tytułu otrzymuje wynagrodzenie (niezależnie czy tylko na podstawie powołania czy równocześnie na podstawie umowy o pracę/zlecenie/kontrakt menedżerski), to jego miesięczne wynagrodzenie nie będzie stanowiło ukrytego zysku tylko do pewnej wysokości, tj. tylko do wysokości, w jakiej nie przekracza ono pięciokrotności średniego miesięcznego wynagrodzenia wypłacanego przez spółkę pracownikom, zleceniobiorcom i zarządowi, jednak nie więcej niż pięciokrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw ogłaszanego przez GUS.
Rozważając opcję powtarzających się świadczeń niepieniężnych na rzecz spółki z art. 176 k.s.h. trzeba się liczyć z tym, że wynagrodzenie za te świadczenie w całości będzie stanowiło ukryty zysk i będzie podlegało opodatkowaniu z tego tytułu.
Natomiast przy świadczeniu usług na rzecz spółki przez wspólnika w ramach prowadzonej przez niego jednoosobowej działalności gospodarczej nie będzie limitu dla wypłacanego z tego tytułu wynagrodzenia w postaci pięciokrotności średnich wynagrodzeń, jak w przypadku wynagrodzenia z tytułu zasiadania w zarządzie spółki, jednak przy zawieraniu umowy ze wspólnikiem trzeba mieć na uwadze przede wszystkim to, aby:
- wartość usług została wyceniona w sposób rynkowy oraz
- aby spółka miała konkretne zapotrzebowanie na tego rodzaju usługi w ramach swojej działalności. Innymi słowy spółka zawarłaby umowę na świadczenie takich usług niezależnie od tego czy świadczyłby je wspólnik czy podmiot trzeci.
Formalności
Na koniec nie możemy zapomnieć przy tym temacie o pewnych wymaganiach formalnych. Kodeks spółek handlowych wymaga, aby wszelkie umowy zawierane przez spółkę z członkiem zarządu tej spółki, w imieniu spółki zawierała rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników. Nie będzie spełniał tego wymogu prokurent spółki (choć to też pełnomocnik), albowiem prokurent powoływany jest przez zarząd, a nie przez zgromadzenie wspólników. Natomiast w przypadku, gdy spółka jest jednoosobowa (jeden wspólnik), a zarazem jedyny wspólnik jest jedynym członkiem zarządu tej spółki, to do zawarcia umowy między taką spółką, a tym wspólnikiem wymagana jest forma szczególna w postaci aktu notarialnego.
Podsumowanie
Wachlarz możliwości form świadczenia pracy czy usług na rzecz spółki przez wspólnika jest szeroki. Różnorodność w zakresie form opodatkowania i oskładkowania wynagrodzenia wypłacanego z tego tytułu również.
Warto dobrze przemyśleć i przeanalizować wszelkie warianty, aby rozwiązanie okazało się najbardziej optymalne z perspektywy spółki i wspólnika. Dobrze przy tym skonsultować się z prawnikiem specjalizującym się w obsłudze prawnej spółek, który pomoże przebrnąć przez meandry prawne związane z każdym z możliwych rozwiązań. Pułapek prawnych bowiem nie brakuje.
Materiał przygotowany przez Radcę Prawnego z Kancelarii Prawnej Aleksandra Przybylska-Fąfara
https://kancelaria-apf.pl/
 |
Kancelaria Prawna Aleksandra Przybylska-Fąfara Kancelaria Prawna Wrocław |
