Spis treści:
Nowy Rok tradycyjnie pełen zmian w prawie
Ustawodawca przyzwyczaił nas, że początek każdego roku wymaga zapoznania się z mnóstwem zmian w obowiązujących przepisach. Tegoroczne nowelizacje dotkną niemal każdego aspektu prawa. O 1 stycznia obowiązują m.in. nowe zasady rozliczania wynagrodzeń, najmu, czy płacenia podatku w oparciu o tzw. estoński CIT. Zmiany dotkną także np. zatorów płatniczych, zasad składania reklamacji i wymiaru sprawiedliwości.
Najwięcej styczniowych zmian zazwyczaj dotyczy rozliczeń podatkowych. Nie inaczej jest także w tym roku. Wraz z nowym rokiem w życie weszła duża nowelizacja przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Zmiany w rozliczaniu tzw. estońskiego CIT
W zakresie tzw. estońskiego CIT pojawiło się ułatwienie dla spółek zatrudniających zleceniobiorców. Jak tłumaczy bowiem dr Grzegorz Keler, adwokat w kancelarii SPCG, jedna ze zmian obejmuje warunek korzystania z estońskiego CIT polegający na obowiązku zatrudnienia przez spółkę co najmniej trzech pracowników lub zleceniobiorców.
Na gruncie dotychczas obowiązujących przepisów, w przypadku gdy spółka zatrudniała zleceniobiorców, w celu ich uwzględnienia przy ustalaniu, czy spełnione są warunki korzystania z estońskiego CIT, konieczne było, aby spółka była płatnikiem i podatku i składek od ich wynagrodzeń. W konsekwencji nie było możliwe uwzględnienie w tym zakresie zleceniobiorców będących studentami albo objętymi zwolnieniem z PIT. W wyniku nowelizacji osoby takie będą mogły zostać uwzględnione przy określaniu, czy spełniony został warunek zatrudnienia (w odniesieniu do zleceniobiorców).
Kolejna zmiana dotyczy możliwości odstąpienia od tzw. korekty wstępnej, w przypadku, w którym za rok podatkowy poprzedzający pierwszy rok opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek podatnik ustala podatek należny od dochodu stanowiącego różnicę między nierozpoznanymi przychodami i kosztami. Do tej pory obowiązek korekty nie powstawał, jeżeli podatnik pozostawał opodatkowany estońskim CIT przez więcej niż cztery lata. W ramach nowelizacji okres ten zostały skrócony do czterech lat. Różnica jest zatem niewielka, ale dla niektórych podatników może być istotna. Piszemy o tym również w Tax Alert.
Zmiany w dokumentowaniu cen transferowych
Od początku stycznia 2023 roku uchylone zostają przepisy o pośrednich transakcjach rajowych. Podniesione zostaną progi dokumentacyjne dla bezpośrednich transakcji rajowych realizowanych zarówno z podmiotami powiązanymi jak i niepowiązanymi. Będzie też nowa wersja formularza TPR. Wzrosną jednak kary za brak dokumentacji cen transferowych.
Zmiany w zakresie opodatkowania polskich spółek holdingowych
Styczeń przynosi także zmiany w rozliczeniach polskich spółek holdingowych. Stosowanie korzystnych rozwiązań ma być prostsze. Chodzi tu przede wszystkim o zastąpienie obecnego, 95-proc. zwolnienia dywidendowego pełnym stuprocentowym zwolnieniem. Pojawi się także możliwość tworzenia polskiej spółki holdingowej również przez prostą spółkę akcyjną i łagodniejsze warunki skorzystania ze zwolnienia. Eksperci wskazują, że pewne warunki i wymogi jednak pozostają i wymagają pilnego urealnienia.
Zmiany w rozliczaniu wynagrodzeń i składaniu PIT-2
Od 1 stycznia 2023 roku obowiązują nowe zasady składania PIT-2 i innych formularzy-oświadczeń służących rozliczaniu zaliczek na PIT przez pracodawców. Z tematem po raz pierwszy muszą się zapoznać zatrudnieni na umowach o dzieło i zleceniach. Według nowych zasad, w niektórych sytuacjach druki muszą wypełnić również oni. Duże zmiany dotyczą jednak także pracowników. Jak jednak podkreśla Izabela Rutkowska, doradca podatkowy, wspólnik w kancelarii Savior Legal&Tax, ekspertka Tax Alert, podatnicy uzyskujący przychody z umowy o pracę, którzy w poprzednich latach złożyli PIT-2 swemu pracodawcy i nie chcą w tym zakresie żadnych zmian, nie muszą tego formularza ponownie składać.
Zmiany w opodatkowaniu najmu
Nowy Rok przynosi również istotne zmiany w zakresie opodatkowania wynajmu nieruchomości. Eksperci radzą, żeby podatnicy przeanalizowali umowy z najemcami i dokonali w nich ewentualnych zmian, tak aby sprecyzować, że koszty mediów, które fizycznie opłaca wynajmujący, są zwracane przez najemcę. Tego rodzaju zapisy pozwolą na wyłączenie tych kwot z zakresu przychodów podlegających opodatkowaniu. Od stycznia nie będzie można amortyzować nieruchomości, a obowiązkową w większości przypadków formą opodatkowania stanie się ryczałt.
Ograniczona zostaje również wprowadzona Polskim Ładem ulga na zabytki. Podatnicy z kolei już w rozliczeniu PIT za 2022 r. będą mogli przekazać więcej na organizacje pożytku publicznego. Zamiast dotychczasowego 1 proc., będzie to 1,5 proc.
W styczniu zaczynają także obowiązywać zmienione przepisy o podatku akcyzowym. Nowelizacja przewiduje m.in. zwolnienie sprzedaży paliw z podatku od sprzedaży detalicznej. Wpłynie także na rozliczenia drobnych producentów wina i napojów fermentowanych.
Zwalczanie zatorów płatniczych po nowemu
W Nowym Roku, duże firmy wciąż będą musiały składać raporty o swoich praktykach dotyczących terminowości zapłaty, ale będą miały na to więcej czasu. Nowe przepisy zdejmują ten obowiązek z działalności ubezpieczeniowej i asekuracyjnej i redukują obowiązki dla grup kapitałowych. Natomiast UOKiK będzie mógł, bez formalnego wszczynania postępowania, „wystąpić” do podmiotów zalegających z płatnościami, informując ich o sytuacji.
Zmiany w zasadach składania reklamacji
Od 1 stycznia zaczyna obowiązywać nowelizacja ustawy z 4 listopada 2022 r. o prawach konsumenta, ustawy – Kodeks cywilny oraz ustawy – Prawo prywatne międzynarodowe. Z rocznym opóźnieniem implementuje ona unijne dyrektywy tzw. cyfrową i towarową oraz w sprawie niektórych aspektów umów sprzedaży towarów. Nowe przepisy regulują uprawnienia konsumentów z tytułu rękojmi za wady towarów oraz zapewnia analogiczną ochronę w przypadku treści i usług cyfrowych. Nie są jednak najlepsze – z ich stosowaniem będą w praktyce duże problemy. Właściciele portali internetowych będą mieli bowiem bardzo mało czasu na ich wdrożenie.
Nowe przepisy przesądzają również, że ze statusu konsumenta może korzystać także osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą, która zawiera umowę związaną bezpośrednio ze swoim biznesem. Pod warunkiem jednak, że z jej treści wynika, że nie ma ona dla tej osoby charakteru zawodowego (co będzie się oceniać biorąc listę rodzajów działalności gospodarczej wpisanej do CEiDG). Chodzi np. z zakupy sprzętu komputerowego przez osoby spoza branży IT.
– Pozwoli to zerwać z fikcją, że mały przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność jest specjalistą, ekspertem od wszystkiego i narzucania mu podwyższonych standardów zachowania koniecznych w profesjonalnych stosunkach handlowych (B2B). Dotychczas taka zasada obowiązywała jedynie przy umowach zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa i przy niektórych uprawnieniach dotyczących rękojmi za wady – twierdzi Michał Kosiarski, radca prawny.
Nadchodzi uwolnienie rynku energii dla aut elektrycznych i kolejny etap cyfryzacji w budownictwie
1 stycznia 2023 roku wchodzi również istotny przepis ustawy z 11 stycznia 2018 r. o elektromobilności i paliwach alternatywnych. Chodzi o jej art. 3 ust. 1 pkt 10, który nakłada na operatora stacji ładowania obowiązek udostępnienia tej stacji dla dostawców usług ładowania. Wszyscy dostawcy mają być traktowani przez operatora na równych zasadach. Od Nowego Roku zaczną także obowiązywać przepisy o e-książce obiektu budowlanego, a pod koniec stycznia o elektronicznym dzienniku budowy, co będzie sporym ułatwieniem dla zarządców i właścicieli budynków oraz inwestorów.
Zmiany w emeryturach pomostowych
Od 1 stycznia pracodawca będzie musiał powiadomić pracowników o treści wykazu stanowisk, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz o wpisaniu lub odmowie wpisania do ewidencji pracowników wykonujących te prace. W przypadku nieumieszczenia stanowiska pracy, na którym zatrudniony wykonuje pracę w tym wykazie lub nieumieszczenia go w ewidencji, pracownikowi będzie przysługiwała skarga do PIP. Inspekcja będzie też mogła kontrolować nie tylko wykaz, ale i ewidencję prowadzoną przez pracodawcę.
Nowa stawka diety za podróże służbowe
Z początkiem 2023 roku zaczyna obowiązywać wyższa stawka diety za podróże służbowe na terenie kraju. Stawką tą od 1 stycznia 2023 roku związany będzie każdy pracodawca. Zmiana stawki pociąga za sobą również podwyższenie ryczałtu noclegowego oraz na jazdy miejscowe, jak też limitu noclegowego.
Obowiązkowe korzystanie z PUE ZUS
Od 1 stycznia 2023 roku wszyscy płatnicy składek, także jednoosobowe firmy, mają mieć konto na Platformie Usług Elektronicznych. Co ważne, będzie obowiązek utrzymania aktywnego profilu informacyjnego w systemie teleinformatycznym Zakładu w czasie prowadzenia z nim rozliczeń z tytułu składek. Nie oznacza to jednak, że nie można będzie składać deklaracji w wersji papierowej. Zdaniem prawników, to pokazuje kierunek zmian, których przedsiębiorcy powinni się spodziewać.
Od stycznia wyższa płaca minimalna
Kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2023 r. wzrośnie dwukrotnie – 1 stycznia i 1 lipca. Waloryzacja świadczenia pielęgnacyjnego powiązana ze wzrostem płacy minimalnej co roku jest 1 stycznia. Jednak, jak wyjaśnia resort pracy, dwukrotny wzrost płacy minimalnej w przyszłym roku, nie oznacza automatycznego dwukrotnego wzrostu świadczenia pielęgnacyjnego.
Podwyżka płacy minimalnej spowoduje również, że w przyszłym roku kary za wykroczenia i przestępstwa skarbowe wzrosną dwa razy.
Zmiany w dozorze elektronicznym
Noworoczne zmiany dotkną także wymiaru sprawiedliwości. Od 1 stycznia o możliwości odbywania kary w systemie dozoru elektronicznego będzie mogła decydować także, poza sądem penitencjarnym, komisja penitencjarna w zakładzie karnym, w którym skazany przebywa. SDE będzie mógł być stosowany także w przypadku skazanego na karę pozbawienia wolności do 3 lat, ale któremu do jej końca pozostało maksymalnie 6 miesięcy. W obu przypadkach przesłanką wykluczającą będzie recydywa.
Skazanemu trudniej będzie uniknąć więzienia
Od 1 stycznia skazany na karę pozbawienia wolności zostanie zatrzymany przez policję i doprowadzony do aresztu śledczego. Jeśli nie będzie wiadomo, gdzie jest – sąd zastosuje list gończy, a zaledwie 14 dni wystarczy do tego, by uznał, że doszło do bezprawnego utrudniania wykonania kary. A to wpłynie na ewentualne warunkowe zwolnienie. Zmiany te mają ograniczyć sytuacje, w których skazani próbują uchylić się od kary. Prawnicy mają wątpliwości dotyczące m.in. kosztów i tego, czy… policja podoła.
Elektroniczne skierowania na leczenie uzdrowiskowego
W styczniu 2023 r. do uzdrowisk wkroczy cyfryzacja. Od 1 stycznia 2023 roku skierowania na leczenie uzdrowiskowe będą wystawiane w formie elektronicznej. Papierowa wersja będzie w obiegu jeszcze tylko przez pół roku. – To mało czasu na przystosowanie się do zmiany. Zwłaszcza, że 70 proc. osób kierowanych do uzdrowisk to schorowani seniorzy, którzy często mają trudność z obsługą telefonu – uważają uczestnicy konsultacji publicznych projektu resortu zdrowia.
Zmiany w zleceniach na wyroby medyczne
1 stycznia stracą z kolei ważność zlecenia na refundację rękawiczek uciskowych, wózków inwalidzkich czy inhalatorów pneumatycznych. Chodzi o zlecenia wystawione, potwierdzone a także częściowo zrealizowane. Tego dnia bowiem wchodzi w życie rozporządzenie zmieniające zasady refundacji wyrobów medycznych.
Zmiany w finansowaniu WORD-ów
Województwa będą mogły od 1 stycznia 2023 r. przyznawać dotacje podmiotowe lub celowe wojewódzkim ośrodkom ruchu drogowego. Uchwały sejmiku województwa mają regulować także wynagrodzenia egzaminatorów oraz opłaty za egzaminy na prawo jazdy, ale nie mogą one przekroczyć ustawowego poziomu maksymalnego – wynika z podpisanej 8 grudnia przez prezydenta nowelizacji ustaw Prawo o ruchu drogowym i o kierujących pojazdami.
Podwyżki w oświacie i wyższe stypendia doktoranckie
W 2023 roku pensje nauczycieli wzrosną o 7,8 proc., co przy ponad dwukrotnie wyższej inflacji, nie jest znaczną kwotą. Zamrożone pozostają natomiast kwoty na nagrody i odpis na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych dla nauczycieli. Z kolei wzrost subwencji oświatowej – choć nominalnie wysoki – nie ma szans pokryć wydatków, jaki ponoszą na ten cel samorządy.
